1999 Marmara Depremi, bizlere büyük bir acının yanı sıra, can kaybı ve binaların güvenliği noktasında önemli dersler verdi. Ülkemizin bir deprem kuşağı üzerinde olduğunu hepimiz öğrendik; deprem karşısında ne kadar hazırlıksız olduğumuzu, ne gibi önlemler almamız gerektiğini gözler önüne serdi. Sakarya özelinde, ülke genelinde depremle ilgili farkındalık, 25 yıldır öğrenilen ve öğrenilmeye devam eden bir süreç hâline geldi.
Deprem konusunda farkındalık oluşturduktan sonra, asıl konuya değinmek istiyorum. Geçtiğimiz ay, 17 Ağustos’un yıl dönümüne bir gün kala, Sakarya’da, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası (SATSO) ev sahipliğinde, "17 Ağustos Deprem Belgesel Galası ve Deprem Şehitlerini Anma Programı" adlı bir etkinlik gerçekleştirildi. Ben de haberci olarak etkinlikte bulundum; konuşmalar yapıldı, çekimler yapıldı ve yayımlandı.
Hani bir söz vardır: “Herkes, iyi bildiği işi yapmalı.” Depremle ilgili eğitsel veya uyarıcı bir film hazırlanacaksa, mutlaka çok disiplinli bir kurul oluşturulmalı. Bu kurulda, eğitimciler, yerbilimciler, inşaat mühendisleri, sosyologlar, psikologlar, AFAD yetkilileri, itfaiye, emniyet ve jandarma temsilcileri, kamu yönetiminde deneyimli idareciler yer almalı. Ayrıca iletişim, bilişim ve medya uzmanları; gazeteciler ve haberciler de sürece dahil olmalıdır. Böylece, hazırlanan eğitsel belgesel hem doğru hem de etkili olur. Katılımcılardan her biri, deprem anında ve sonrasında kurumlarının katkısını bir dakikalık videolarla aktarabilir; bu, izleyiciye hem bilgi hem farkındalık sağlar. Üniversiteler de bu sürece dahil edilerek, akademik katkı sunabilir.
Sakarya’da hazırlanacak bir deprem eğitim belgeselinde, öğrencilerin depremin ne olduğunu anlaması, binaların inşasında deprem yönetmeliklerinin önemini kavraması gerekir. Bu belgesel, akademik bir dil ve görsellerle desteklenmeli; metinler, dikkat çekici ve duygusal bir tonda sunulmalıdır. İzleyici, hem bilgi edinmeli hem de deprem gerçeğini empatiyle hissetmelidir. Müzik ve ritim, izleyicinin duygusal bağ kurmasını sağlamalıdır. Düşünün ki, Milli Eğitim’de müfredat hazırlanırken konular ve kitaplar titizlikle seçiliyor; deprem eğitim belgeselinde de bu titizlik uygulanmalıdır.
Başından söyleyeyim: Bu benim görüşüm ve eleştirilerimdir. Yıllardır Sakarya’da hem yerelde hem ulusalda önemli haberlere imza atan biri olarak, Marmara Depremi’nde dünyaya ve ülkemize duyurulacak yardımın ulaşması ve şehrin yeniden ayağa kalkması için çaba gösterdim. Show TV aracılığıyla binlerce haber yaparak Sakarya’ya katkıda bulundum ve hâlen bildiğim işi yapmaya devam ediyorum.
Deprem belgeselinin görüntü çekimlerini, Sakarya’da Ajans Yunus Akgünler üstlendi. Kamera çekimleri ve görsel çalışma hizmetleri sektöründe mücadele veren, iyi projelere imza atmak için mücadele veren bir genç arkadaşımız… Bu projede SATSO’nun desteğiyle ekran karşısında sunuculuğu ise bir dönem radyo programcılığı yapan Yahya Bakır üstlenmiş.
Ancak bazı eleştirilerimi de dile getirmeliyim. Deprem belgeseli adlı program hazırlanan çekim paketinde konuşmacılardan çok Yahya Bakır ön plana çıkmış, bir piyar çalışması için ön planda olmuş.
SATSO Basın-Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürü Derya Çakır röportajda kiminle konuşuculağını belirlemiş. Kriteri nedir, nasıl belirlemişler bilmiyorum.
Bir sonraki eleştirim ise belgeselin süresi… Belgesel kapsamında yapılan röportajlar ve çekimler değerli olsa da, yayının süresi bir saati buldu. Bu tür programların ön gösterimi en fazla 10 dakika ile sınırlı olmalı, çarpıcı ve etkileyici bir sunum yapılmalıydı. Ayrıca, belgeselin okullarda gösterileceği açıklanmıştı; fakat mevcut çalışma, öğrencilere deprem eğitimi vermekten çok, depremde yaşanan acıları izletecek gibi görünüyor.
Umarım, 17 Ağustos Marmara Depremi belgeseli daha eğitsel, kapsamlı ve profesyonel bir çalışma hâline gelir. İyi bir deprem belgeseli, hem bilgilendirici olur hem de gelecek nesillere, afet bilinci ve hazırlık kültürü kazandırır.