Yavuz kamu maliyesi tedbirlerinin nasıl olduğu genişletici ve daraltıcı mali tedbirler bu doğrultuda koronavirüs vakasına karşı alınan tedbirler COVID-19 ekonomik istikrar kalkanı vergi ertelemeleri ve indirimleri destek paketleri ve sağlık alanındaki istihdam gibi konularda bilgi verdi.
KÖTÜMSER SENARYO: SIKINTILI GÜNLER YAŞANABILIR
Süreç başladığından bugüne kadar gerek vergi gerekse kamu harcamaları boyutuyla birçok kamu maliyesi tedbirinin hayata geçirildiğini vurgulayan Yavuz Bu tedbirler bir taraftan devlet harcamalarını arttırdığı gibi diğer taraftan da elde edilmesi gereken bazı gelirlerin ertelenmesine ve/veya azalmasına yol açmıştır. Dolayısıyla 2020 yılının ikinci yarısında bütçe hedeflerine ulaşılması için tasarrufları arttırıcı ve/veya daraltıcı/sıkı mali tedbirler gündeme gelebilir. Bu kapsamda vergi artışlarına ve kamu harcamalarında tasarrufa gidilebilir. Daraltıcı kamu maliyesi uygulamaları yerine ihtiyaç duyulan finansman ihtiyacı borçlanma yoluyla da karşılanabilir. İkinci ihtimal başta enflasyon ve faiz oranları olmak üzere birçok makroekonomik gösterge üzerinde bir baskı yaratabilir ifadelerini kullandı.
Diğer taraftan Nisan ayında IMF tarafından koronavirüs salgınının COVID-19 dünya ekonomilerine muhtemel etkilerine yönelik yayınlanan raporda dünya ekonomisinin 1929 Büyük Buhranından sonra görülen en sert daralmayı yaşayabileceğinin belirtildiğini vurgulayan Yavuz Bu kapsamda dünya ekonomisinin yüzde 3 küçüleceği tahmin edilmektedir. 2021de ise yüzde 58lik bir büyüme öngörüsünde bulunulmuştur. Yine IMF Türkiye ekonomisi için 2020 yılında yüzde 5 küçülme öngörüsünde bulunmuştur. Yüzde 5 küçülmenin yanı sıra yüzde 12 enflasyon ve yüzde 172 işsizlik öngörüsünde de bulunulmuştur. Bilindiği gibi 2020 yılı için Türkiyenin enflasyon hedefi Orta Vadeli Mali Planda yüzde 85 işsizlik tahmini de Yeni Ekonomi Programında yüzde 119 olarak açıklanmıştı. Gerek genişletici kamu maliyesi tedbirleri ve gerekse küresel piyasalarda durgunluk beklentileri 2020 yılının ikinci yarısında bizleri ekonomik olarak sıkıntılı günlerin beklediğine bir işarettir dedi.
İYİMSER SENARYO: YILBAŞINDAKI BÜTÇE HEDEFLERINE ULAŞILABILIR
Bugüne kadar alınan tedbirlerin üç alanda yoğunlaştığını söyleyen Yavuz Bunlar vergi ertelemesi ve vergi ödeme kolaylıkları düşük ve orta gelirlilere yönelik maddi destek esnaf kesimi ve Kobilere yönelik düşük faizli uzun vadeli ve erteleme imkânına dayanan kredi desteği. Bu kararlar 2020 yılının ikinci yarısında ilk yarıda tahsil edilemeyen vergilerin de etkisiyle vergi tahsilat miktarının beklenenin üzerinde gerçekleşmesini sağlayabilir. Bunu belirleyen temel faktör ise virüs salgınının süresi ve oluşacak ekonomik koşullardır. Vergi gelirlerinde yaşanacak muhtemel artış kamu harcamalarının finansmanı için diğer araçlara duyulan ihtiyacı azaltabilir. Son olarak şunu söylemek gerekir ki bundan önceki birçok krizde ister gelişmiş ister gelişmekte olan ülke olsun genişletici politikaların uygulanmasını takip eden dönemlerde sıkı daraltıcı maliye politikası tedbirlerini aşamalı bir şekilde hayata geçirmiştir. Bu nedenle 2020 yılının ikinci yarısı daraltıcı maliye politikalarının uygulanacağı bir dönem olabilir ifadelerini kullandı.
BIR ÖNERİ
Alınacak tedbirler konusunda bir öneride bulunan Yavuz COVID-19 salgını da göstermiştir ki küresel dünyada artık hiçbir ülke diğerinden ayrılamaz. Bir ülkede meydana gelen herhangi bir gelişme küresel sistemde az veya çok etkisini göstermektedir. Bu süreçten özellikle kırılgan ekonomilerin daha fazla zarar görmesi muhtemeldir. Dolayısıyla bu ülkeler özellikle finansal yönden hazırlıklı olmak zorundadır. Neyse ki Türkiye bu salgın ile birçok Avrupa ülkesinden sonra tanıştı ve tanıştığında diğer ülke deneyimlerinden önemli tecrübeler elde ederek mücadeleye başladı. Bu kapsamda ülkemiz Sağlık Fonu-Salgın Fonu-Hastalık Fonu gibi isimlerle anılan bir mekanizmayla karşılaşılması muhtemel yeni bir tehdide karşı mali yönden daha hazırlıklı olabilir dedi.
