İşyerlerinde yapılan işin niteliğine, riskine göre bakılarak çalışanların daha güvenli bir çalışma ortamında çalışabilmeleri açısından yine çalışanlar tarafından kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımlar (KKD) iş hayatının bir çok noktasında olmazsa olmazlar arasına girmiş durumdadır. Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlara kişisel koruyucu donanım denir.

Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkındaki yönetmeliğine bakacak olursak ilk maddede yönetmeliğin amacının ne olduğu belirtilmektedir. İlk madde bize der ki, işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu korunma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda kullanılacak kişisel koruyucu donanımların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir. Yani burada dikkat çekilecek olan kısım kişisel koruyucu donanım kullanımı riskleri azaltmada, riskleri ortadan kaldırmada ilk olarak başvurulacak yöntem olarak düşünülemeyeceği ortaya çıkmaktadır. İlk etapta teknik tedbirlere dayalı toplu koruma yöntemleri, iş organizasyonu değişiklikleri, risk kullanılan makineden kaynaklı ise makinede riski ortadan kaldırmak için mücadele etme hatta yeni daha güvenlikli makine alımı gerçekleştirilmeli. Bu saydıklarımız gerçekleştirilemiyor ya da gerçekleştirilse dahi risk devam ediyor ise çalışana kişisel koruyucu donanım kullandırılmalıdır. Aynı yönetmelik madde 5’de genel kural olarak işveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir diyerek kişisel koruyucu donanımların riski önlemede çalışanı riske karşı korumada ilk çare olarak kullanılmayacağını açıkça ifade etmektedir.

Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak uyulması gereken hususlar için şunları dile getirebiliriz. Bir defa kullanılacak olan kişisel koruyucu donanımın kendisi, yeni bir risk ortaya çıkarmamalıdır. Gerekli ayarlamalar ile kullanacak olan çalışana tam uyacak hale gelebilmelidir. İşveren, kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda çalışanı bilgilendirip ve kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim verilmesini sağlamak durumundadır. Birden fazla riskin bulunduğu ve çalışanın bu risklere karşı aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımı kullanmasını gerektiren durumlarda, bir arada kullanılmaya uygun olan ve bir arada kullanıldığında söz konusu risklere karşı koruyuculuğu etkilenmeyen kişisel koruyucu donanımlar seçilmelidir.

Adından da anlaşılacağı üzere kişisel koruyucu donanım kişiyi korumaya yöneliktir. Kullanan kişi kendini korumuş olur, kullanmayan kişi ise kendini risklere karşı savunmasız, güçsüz bırakmaktan, riskin kendisini alt etmesini beklemekten başka bir şey yapmıyor demektir…

Ufuk DURSUNOĞLU

İş Güvenliği Uzmanı –İlk Yardım eğitmeni