Önceki günkü toplantısında 100 puanlık sürpriz faiz indirimine giden Merkez Bankası (TCMB), kredi büyümesine ve ticari kredi faizlerine yönelik düzenlemeye gitti. Düzenlemede dikkat çeken noktalardan biri, TCMB’nin politika faizi ile bankaların ticari kredi faizleri arasında açılan makasa müdahale edilmesi oldu. FAİZİN YÜZDE 30’U AŞMASI ZORLAŞTI Bankalar, TL ticari kredilerde TCMB tarafından yayımlanan ve son olarak yüzde 16,32 olan yıllık bileşik referans oranın 1,4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 20’si oranında menkul kıymet tesisi yapmak zorunda kalacak. Referans oranın 1,8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak krediler için menkul kıymet tesisi oranı yüzde 90’a yükselecek. Yani, yüzde 22,85’in üzerinde faizle kullandırılan ticari kredilerde bu kredi tutarının yüzde 20’si, yüzde 29,38’in üzerinde faizle kullandırılan ticari kredilerde bu kredi tutarının yüzde 90’ı oranında bankalar TCMB’de menkul kıymet tesisinde bulunacak. Bu durum, politika faizi yüzde 14 iken yüzde 50’lere varan oranlarda faizle karşı karşıya kalan şirketler için faizlerin yüzde 29,38’i aşmasını zorlaştıracak. KREDİ BÜYÜMESİNE SINIR TCMB, TL ticari kredi faizlerinin yanı sıra TL ticari kredi büyümesine de sınırlama getirdi. 30 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 29 Temmuz 2022 tarihine göre yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan bankalar, kredi tutarı kadar menkul kıymet bir yıl boyunca tesis etmek zorunda kalacak. Yani bir yandan ticari kredi faizlerinin düşürülmesi hedeflenirken, bir yandan da kredi büyümesinin belirli sınırlar içinde kalması istendi. KREDİLERE MENKUL KIYMET ZORUNLULUĞU Öte yandan, 23 Nisan tarihli kararıyla TL cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredileri yüzde 10’luk zorunlu karşılığa tabi tutan ve 10 Haziran’da bu oranı yüzde 20’ye yükselten TCMB, dün aldığı kararla yüzde 20’lik zorunlu karşılık yerine yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisini zorunlu tuttu. 10 Haziran’da yabancı para cinsinden mevduat ve katılım fonlarına karşılık ilave olarak TL cinsinden uzun vadeli sabit faizli menkul kıymet tesisini zorunlu tutan TCMB, böylece krediler için de bankalara menkul kıymet zorunluluğu getirmiş oldu. Bu adım da, bütçe açıklarının artmasının beklendiği bir ortamda Hazine’nin borçlanma faizlerini düşürücü bir önlem olarak dikkat çekti. DÖVİZ ÖNLEMİ Bir diğer düzenlemeye göre, bu düzenlemeden hariç tutulan kredi türleri ancak harcama karşılığı kullandırılabilecek. Eğer krediler harcama karşılığı kullandırılmaz ise, bu krediler de menkul kıymet tesisine tabi tutulacak. KOBİ tanımına giren işletmelere kullandırılan krediler, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, tarımsal krediler, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerine kullandırılan krediler, kurumsal kredi kartları ve mali kuruluşlara kullandırılan krediler, menkul kıymet tesisi zorunluluğundan muaf tutulmuş oldu. Bu düzenleme ile de farklı kredi türleri ile alınan kredilerin dövize dönüşünün engellenmesi hedefleniyor. ÖNCEKİ GÜN İŞARET VERİLMİŞTİ Para Politikası Kurulu 18 Ağustos 2022 tarihli duyurusunda, son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının parasal aktarımın etkinliğini azalttığı, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini desteklemek üzere, makroihtiyati politika setinin daha da güçlendirileceği belirtilmişti.