Sakarya’nın Sosyo-Ekonomik Analizi IV çalışmasında yer alan 2017-2018 yıllarına ait veriler doğrultusunda konuşan SESAM Müdürü Prof. Dr. M. Çağlar Özdemir, çalışmanın mali kısmını yüksek lisans öğrencisi Gürcan Evren Pazvant ile hazırladıklarını belirtti. Özdemir, “Sakarya’nın mali verileri, Türkiye Bankalar Birliği ve Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerinden yararlanılarak banka kredi payları, tasarruf mevduat payı, kişi başına düşen banka mevduatı, döviz tevdiat hesabı, ticari kuruluşlar ile resmi kuruluşların mevduatı ve adedi gibi on parametre üzerinden incelendi. Bunlardan bir kısmı, Türkiye genel ortalamasının altında kalması dolayısıyla negatif etkide bulunurken, bir kısmı da Türkiye ortalamasının üzerine çıkarak olumlu etki yapmıştır” açıklamasını yaptı.

“Bireysel kredi borcu Türkiye ortalamasının altında”

Mali göstergeler üzerinde çalışma yapan yüksek lisans öğrencisi Gürcan Evren Pazvant, “2017’de Sakarya'daki banka kredilerinin Türkiye içindeki payının yüzde 0,66 olduğunu görüyoruz. 2018’de Sakarya'daki banka kredilerinin Türkiye içindeki payı yüzde 0,61'e düşüyor. 2017’de Türkiye'de kişi başına düşen banka kredisi tutarı 25 bin 488 TL, Sakarya'da 13 bin 652 TL'dir. 2018'de Türkiye'de kişi başına düşen banka kredisi tutarı 29 bin 296 TL, Sakarya 14 bin 201 TL'dir. 2017 ve 2018'de Sakarya'nın kredi kullanım tutarının Türkiye ortalamasının altında olması, ticari krediler açısından olumsuzdur. Bu durum ilin sosyo-ekonomik gelişmişliğine negatif etki etmektedir. Bireysel krediler açısından değerlendirildiğinde Sakarya'daki bireylerin, Türkiye ortalamasının altında kredi borcu olduğunu göstermektedir. Bu da ilin sosyo-ekonomik gelişmişliğine pozitif etki etmektedir” dedi.

“Vergi tahsilatını olumsuz etkileyen nedenler var”

Vergi gelirlerine de değinen Pazvant, “2017’de Sakarya'daki vergi gelirlerinin Türkiye içindeki payı yüzde 0,36'dır. 2017'de Sakarya'da tahakkuk eden vergi miktarı, brüt 1 milyon 987 bin TL, tahsil edilen vergi miktarı brüt 636 milyon TL'dir. 2017'de Sakarya'da vergilerin 1 milyon 351 bin TL'si tahsil edilememiştir. 2018'de Sakarya'daki vergi gelirlerinin Türkiye içindeki payı yüzde 0,36'dır. 2018’de Sakarya’da vergilerin tahakkuk eden vergi miktarı, brüt 2 milyon 148 bin TL, tahsil edilen vergi miktarı brüt 449 milyon TL'dir. 2018'de Sakarya'da vergilerin 1 milyon 699 bin TL'si tahsil edilememiştir. Bu konu ile ilgili SESAM yönetim kurulu üyelerinden Doç. Dr. Hakan Yavuz ve Prof. Dr. M. Çağlar Özdemir hocalarımızın yedi öneri içeren araştırma raporu da geçtiğimiz hafta yayımlandı. Dolayısıyla, bazı uluslararası kuruluşların, Sakarya'da olmasına rağmen, Türkiye içindeki payının çok az olması ildeki kayıt dışı ekonominin olumsuz etkisini ve katma değer yaratabilme kapasitesinin düşük olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte uluslararası büyük firmaların ödemiş oldukları vergilerden daha yüksek oranda vergi iadesi almaları Sakarya’nın vergi tahsilatını olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla Sakarya’da yaşayanların gerçek dışı bir yansıma ile vergi katkısı olduğundan daha az gözükmektedir. Sonuç olarak vergi gelirlerinin Türkiye içindeki payı parametresi Sakarya’nın sosyo-ekonomik gelişmişliğine negatif etki etmektedir” ifadelerini kullandı.