Yanıklar, ısı, elektrik, kimyasal madde ya da radyasyon nedeniyle, cilt ve derin dokularda meydana gelen bir yaralanmalardır. Genellikle birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derece olmak üzere dört aşamada değerlendirilir.
Yanığın genişliği, derinliği ve yanan vücut bölgesi bu değerlendirmede rol oynar. ‘Doktor Ağrım Var' adlı kitabında yanıkların ve yanık ağrılarının hem yetişkin hem de çocukların karşılaştığı yaygın bir sorun olduğuna dikkat çeken Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Adnan Bağrıaçık, bu durumla karşı karşıya kalındığında ilk yardımın adımlarını ve yanıklardan korunma yollarını şöyle anlattı…
Hangi durumlarda acil servise gidilmeli?
-Elektrik ve kimyasal yanıklar, yıldırım çarpmalarında,
-Radyoaktiviteye bağlı yanıklarda,
-Göz, ağız, boğaz, yüz, kulak, eller, kasıklar, ayak ve cinsel organlardaki yanıklarda,
-Solunumsal yanıklarda,
-Yanığa eşlik eden çoklu travmalarda,
-Büyük eklemleri içine alan yanıklarda,
-Hamilelerdeki yanıklarda,
-Birkaç santimden büyük ve derin yanıklar, büyük kabarcıklarda,
-Çocuklardaki, yaşlılardaki, şeker hastalarındaki yanıklarda zaman kaybedilmeden özellikle ‘Yanık Merkezi' olan hastanelere gidilmeli.
Yanık anında neler yapılmalı?
Yanıkları kendiniz tedavi etmeye çalışmayın, mutlaka hastaneye başvurun. Basit ısı yanıklarında, bölgeyi 15-20 dakika soğuk su altında tutun. Sonra yanık kremleri kullanın. Kimyasal yanıklarda da 15 dakika bölgeyi soğuk suyla yıkayın. Kabartılar oluşmuşsa patlatmayın. Ciddi yanıklarda, ağızdan gıda-su alımını kesin. Elektrik yanıklarında, elektrik akımını kesin ve kazazedeyi kaynaktan uzaklaştırın. Yanıklarda son 5 yılda tetanos aşısı olmadıysanız, doktorunuza hatırlatın.
Yanık vakalarından nasıl korunabiliriz?
Sıcak su, çaydanlık, kimyasal maddeleri çocuklardan uzak tutun. Yağda kızartma yaparken eldiven giyin ve tavayı kapakla kapatın. Öğlen saatlerinde güneşlenmeyin. Güneş kremi kullanın. Küçük kapalı alanlarda çamaşır suyu gibi ürünleri çok az kullanın. Mazot gibi ürünleri farklı şişeler içine koymayın. Elektrikçi değilseniz, evdeki veya işyerinizdeki elektrik işlerini siz halletmeye çalışmayın. Riskli mesleklerde çalışanlar ateşe dayanıklı kıyafetler giymelidir.
