18 Nisan’da Aktif Rasyosu (AR) adıyla yeni bir formül tanımlayan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), dün söz konusu formülün hesaplanmasına ilişkin ek düzenlemeye gitti.
AR formülünde pay kısmı krediler, bankaların bilançosundaki menkul kıymetlerin yüzde 75’i ve TCMB ile yaptıkları takas (swap) kontratlarının yüzde 50’sinin toplamından oluşurken, payda TL mevduat ile yabancı para mevduatın yüzde 125’inin toplamından oluşuyor.
BDDK, kararla özel bankaları daha fazla kredi ve Hazine’ye borç vermeye zorlamayı hedefliyor.
Ek düzenlemede formül korunurken, hesaplamaya dahil edilecek kalemlere dair detaylar paylaşıldı.
Bankaların basına da yansıyan temel taleplerinin hiçbirine olumlu yanıt verilmemesi dikkat çekildi.
BANKALAR İSTEDİĞİNİ ALAMADI
Bankaların AR düzenlemesine ilişkin beş temel değişiklik talebi olduğu birkaç gün önce basına yansımıştı. Bunlardan “uygulama tarihini erteleme” talebi, sadece mevduat ve fon tutarı 5 milyar TL’nin altında olanlar için kabul edildi. 24 banka, bu ertelemenin dışında kaldı.
Bankalar “AR denkleminde, paydada, zorunlu karşılıklar düşürülmeli” talebinde bulunmuştu. Bu talep de karşılık bulmadı.
Bankaların “formülün pay kısmına net takipteki krediler eklenmeli”, “formülde kredilere gayri nakdi krediler de dahil edilsin” ve “ana hissedardan fonlama alan bankaların bu fonlamaları mevduat gibi gözüküyor. Bunlar mevduat payından düşülmeli” talepleri de dikkate alınmadı.
HER AY DENETLENECEK, 15 BANKAYA YIL SONUNA KADAR SÜRE
BDDK, 1 Mayıs’tan itibaren her ay sonu itibariyle o aya ilişkin AR’nin aylık ortalamasının mevduat bankaları için yüzde 100'ün, katılım bankaları için yüzde 80'in altına düşmemesini şart koşuyor. Oranı tutturamayanlara ise ceza verilmesi öngörülüyor.
Ancak ek düzenlemede, 31 Mart itibarıyla bankalar mevduatı hariç toplam mevduatı 5 milyar TL’nin altında kalan bankalara yıl sonuna kadar uyum için süre tanınıyor.
Ek düzenlemede, AR'nin solo bilançolar üzerinden hesaplanacağı, kalkınma ve yatırım bankaları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu(TMSF) bünyesindeki bankaların bu düzenlemeden muaf olduğu belirtildi.
Türkiye’de faaliyet gösteren 13 yatırım ve kalkınma bankası bulunuyor.
FORMÜLE İLİŞKİN AYRINTILAR NETLEŞTİ
Ek düzenlemede birçok ayrıntıya dair net tanımlar yer aldı. BDDK açıklamasında hesaplamaya ilişkin şu kararlar yer aldı:
AR'ın pay ve payda kısmında yer verilen tüm yabancı para (YP) kalemlerin TL'ye çevriminde, rasyo hesaplama tarihlerindeki TCMB döviz alış kuru esas alınacak.
AR'ın pay ve payda kısmında yer verilen kalemlere, bu kalemlere ilişkin reeskont ve tahakkuk bakiyeleri dahil olmayacak
AR’ın payda kısmında yer verilen “TL Mevduat” ve “YP Mevduat” kalemlerine yurtiçi/yurtdışı bankalar mevduatı dahil olmayacak
Yurtdışı merkez ve şubelerden olan YP borçlanma işlemleri de rasyo hesaplamasına dahil olmayacak
Mevduat için TCMB nezdinde tutulması gereken zorunlu karşılıkların ya da müşterilerin nakit ihtiyaçlarına istinaden bankaların kasa bakiyelerinde ihtiyaten tutulan likidite, AR'ın payda kısmından düşülmeyecek ya da pay kısmına eklenmeyecek
Mevduat blokajlı kullandırılan krediler ve teminat olarak bloke edilen mevduat tutarları rasyonun pay ve payda kısımlarında hesaplamaya dahil edilecek
KREDİLER
Krediler kalemine takipteki alacaklar, gayrinakdi krediler, bankalara kullandırılan krediler, 6361 sayılı Kanuna tabi faktoring ve finansman şirketlerine kullandırılan krediler, yurtdışı yerleşiklere kullandırılan krediler dahil edilmeyecek.
Krediler kalemine, 6361 sayılı Kanuna tabi finansal kiralama şirketlerine kullandırılan krediler ve katılım bankaları için finansal kiralama alacakları dahil edilecek
AR'ın pay kısmına, yurtiçi/yurtdışı bankalardan olan alacaklar ve ters repo işlemleri dahil edilmeyecek.
MENKUL KIYMETLER
AR'ın pay kısmında yer verilen “Menkul Kıymetler” kalemine, yalnızca yurt dışı yerleşiklerce ihraç edilmiş hisse senetleri değil yurtiçi/yurtdışı fark etmeksizin tüm hisse senetleri, tüm yatırım fonları, bankaların ihraç ettiği menkul kıymetler, 6361 sayılı kanuna tabi faktoring ve finansman şirketlerinin ihraç ettiği menkul kıymetler dahil edilmeyecek.
“Menkul Kıymetler” kalemine 6361 sayılı Kanuna tabi finansal kiralama şirketlerinin ihraç ettiği menkul kıymetler ve özel sektörün ihraç ettiği kira sertifikaları da dahil edilecek.
“Menkul Kıymetler” kalemi hesaplanırken bu kalem altındaki varlıkların bilanço değeri esas alınacak.
TCMB SWAP KALEMİ
AR'ın pay kısmında yer verilen “TCMB Swap” kalemine TCMB ile yapılan bankaların Altın verip TL aldığı Swap işlemleri, Borsa İstanbul FX Swap piyasasında, bankaların döviz verip TL aldığı ve karşı tarafı TCMB olan FX Swap işlemleri, TCMB ile yapılan altın ve döviz depo işlemleri dahil edilecek.
TCMB ile yapılan bankaların altın verip döviz(FX) aldığı swap işlemleri dahil edilmeyecek.
TCMB Swap kaleminin hesaplanmasında Swap işlemleri, işlem tarihi itibariyle değil valör tarihi itibarıyla dikkate alınacak.
TCMB ile yapılan altın ve döviz depo işlemleri haricindeki diğer para piyasası işlemleri, hesaplamada rasyonun pay kısmına dahil edilmeyecek.
