Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı genelge yayımlayarak, aşı olmayan işçilere PCR testi zorunluluğu getirdi. Buna göre, işverenler haftada bir işçilerden test yaptırmasını isteyebilecek. Peki, test uygulaması zorunlu mu, kimler test yaptıracak, çalışanın itiraz hakkı olacak mı, işveren test yaptırmak istemeyen işçiyi işten çıkartabilecek mi? Hürriyet yazarı Noyan Doğan, PCR testi konusunda tüm merak edilenlere 13 soruda yanıt verdi: 1)PCR testi zorunlu mu oldu? İşveren, COVID-19 aşısı olmayan ve aşıları tamamlanmayan çalışanlardan 6 Eylül tarihinden itibaren haftada bir kez zorunlu olarak PCR testi isteyebilecek. 2)İşveren test istemeyebilir mi? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın genelgesinde, ‘zorunlu olarak haftada bir kez PCR testi yaptırmaları işyeri, işveren tarafından istenebilecek’ diyor. Yani, ‘işveren zorunlu olarak isteyecek’ demiyor. Bu durumda isteyen işveren testi zorunlu tutar, isteyen tutmaz. 3)Test zorunluluğu tüm çalışanları mı kapsıyor? 6 Eylül’den itibaren tüm mesleklerde çalışan işçiler için işveren zorunlu test yaptırmasını isteyebilecek. 4)Hastalık geçirenler de test yaptırmak zorunda mı? COVID-19 hastalığı sonrası bağışıklık kabul edilen süre içerisinde bulunan çalışanlardan bu süre içinde test istenmeyecek. 5)İşçi tek doz aşı olsa da yine de test yaptıracak mı? Tek doz aşı olsa da işveren PCR testi isteyecek, çünkü aşıların tamamlanması gerekiyor. 6)Test uygulamasında işveren nasıl bir yol izleyecek? Öncelikle işveren, çalışanının aşı olup olmadığını veya aşılarını tamamlayıp tamamlamadığını kişisel verilerin korunması kuralına göre çalışandan talep edecek ki, HES kodu ve aşı kartıyla bu durum zaten işyerlerinin çoğunluğunda talep edilebiliyor. Sonrasında işveren, aşı olmamış ya da aşılarını tamamlamamış işçileri, işyerinde karşılaşabilecekleri risk ve tedbirler konusunda yazılı olarak bilgilendirecek. Bu bilgilendirme sonrası işveren, aşı olmayan işçilere, COVID-19 tanısı konması durumunda iş ve sosyal güvenlik yasası açısından karşılaşacakları sonuçları da ayrıca bildirmekle yükümlü. 7)İşverenin bilgilendirme yapmasındaki amaç ne? Aşı olmayan çalışanların hem işyerini hem de diğer çalışanları tehlikeye atma riski bulunuyor. Ayrıca aşı olmayıp da hastalığa yakalanan çalışanı işverenin çalıştırmayacağı, ücret durumunda değişiklik olacağı hatta çalışanın iş sözleşmesinin feshedilebileceğine yönelik hususlarda işverenin çalışanı yazılı olarak bilgilendirmesi gerekiyor. 8)Test sonuçları kayıt altına alınacak mı? İşveren tüm test sonuçlarını gerekli işlemler yapılmak üzere kayıt altında tutacak. 9)Testler nerede yaptırılacak? PCR testleri devlet hastanelerinde ve test yapan tüm sağlık kurumlarında yaptırılabilecek. Test işlemi işyerlerinin kendi bünyesinde de yapılabiliyor. 10)Testlerin ücretini kim karşılayacak? Devlet hastanelerinde yapılması durumunda testler ücretsiz olacak. 11) Devlet hastanesinde test yapılmaz da özel sağlık kurumlarında yapılırsa testin ücretini kim karşılayacak? İş sağlığı ve güvenliği kapsamında işveren, alınacak tedbirlerin maliyetini çalışana yansıtamıyor. Bu durumda işçi geçerli bir nedenden dolayı testini devlet hastanesinde yaptıramaz ve özel sağlık kurumunda yaptırmak zorunda kalırsa testin ücretini işverenin karşılaması gerekiyor. 12) Neden zorunlu test uygulamasına gidildi? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınladığı genelgede zorunlu test uygulamasının nedeni, “COVID-19 aşısı tamamlanmamış çalışanların varlığı, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını güçleştirmekte, diğer çalışanların mevcut sağlık ve güvenlik şartlarını kötüleştirerek çalışma barışını bozmaktadır” diyerek açıklandı. 13) Test yaptırmak istemeyen işçiyi işveren işten çıkartabilir mi? Bu konuda iki farklı görüş var. Birincisi, nasıl aşı olmak zorunlu değilse PCR testi yaptırmak da zorunlu olmadığından ve işçiden test istemenin işverenin isteğine bağlı tutulduğundan işveren test yaptırmayan işçiyi işten çıkartamaz. Diğer görüş ise, işverenden, test konusunda talep gelmesi halinde işçinin bu testi zorunlu olarak yaptırması gerektiğinden hem aşı olmayan hem de test yaptırmayan işçinin iş sözleşmesi işveren tarafından hemen feshedilebilir. Ortak görüş ise bu konunun yargı kararına bağlı olacağı. Daha açık bir anlatımla, test yaptırmayıp da işten çıkartılan işçinin mahkemeye başvurması halinde yargının vereceği karar emsal teşkil edecek.