Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Azerbaycan'dan Türkiye'ye gelmek için yola çıkan ve içinde 20 personelin olduğu TSK'ya ait C130 kargo uçağının Gürcistan'da düştüğünü duyurdu. Uzmanlar CNN TÜRK yayınında olası ihtimallerini sıraladı.
Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ uçak kazası ile ilgili ihtimalleri şöyle değerlendirdi;
"Uçak, daha doğrusu hava kazalarında ilk akla gelen unsurlar şunlardır. 1. Teknik arızası. Bundan dolayı düşünme gerçekleşmiş olabilir mi? 2. Pilotaj hatası. Böyle bir ihtimal olabilir mi? 3. Mevsimsel koşullar, hava koşulları, görüş şartları. Bunlar değerlendirmeye alınır. Bunların da haricinde bir sabotaj veya bir hava kazası, havada iki uçağın çarpışması gibi bir kaza olabilir mi bu da yine bir ihtimal.
Bunların haricinde, bunlar hiç de olmuyorsa akla gelenler, sabotaj veya bir saldırı sonrası bu düşme gerçekleşmiş olabilir mi? Şimdi baktığımızda ifade edildiği gibi C-130 uçağı yıllardır kullanılan, en son benim hatırladığım 82'de bir kaza yaşamıştı. Toplamda 3 tane hasarı olan, kaza kırıma uğramış olan bir uçak. Yani askeri, hava kuvvetlerine kargo maksatlı kullanılan, personel ve malzeme yük taşımaya yarayan bir uçağımız. Ve çok da kullanılıyor. Şimdi böylesi denenmiş bir uçağın teknik arıza nedeniyle düşme ihtimali var mı? Elbette olabilir ama ben burada hava kuvvetleri personelinin özellikle bakım konusunda dünyanın en iyileri olduğunu bildiğim için ben bu ihtimali biraz düşük görüyorum. Çünkü Azerbaycan'a gönderiyorsun, yurt dışı görevi var. Titizlikle bakım onarından geçiriliyor ki zaten en uçak aslında aynı işleme tabi. Ve dolayısıyla böyle çok özenle hazırlanmış bir uçağın, hele ki Azerbaycan'ın çok da gurur günü, öyle bir törene katılmak için gönderilen uçağın, ben teknik bakım ve arıza maksatlı bir kırım yaşayacağı kanaatine değilim.
İkinci ihtimal, pilotaj hatası. Şimdi hava kuvvetleri zaten dediğim gibi dünyanın en iyi pilotlarına sahip bir kuvvet, medar-i iftiharımız. Buradaki pilotların da yurt dışı göreve gönderilecek tecrübeyle, tecrübede olduğu için ben bir pilotaj ihtimaliyle çok düşük görüyorum. Bunu da elettik. O zaman üçüncü, hava koşulları. Yani orada mevsimsel koşullardan kaynaklı görüş şartları, sis veya işte bir hava koşullarında olumsuz durum, aşırı rüzgar, fırtına gibi bir ortam var mı? Eğer görüntüler doğruysa, çünkü teyide muhtaç bazı görüntüler var dolanan, bu ihtimal de çok düşük. Zaten olursa bu çoktan dillendirilirdi ilgili makamlar tarafından. Bu ihtimal de aynı şekilde kaldı. O zaman geriye kalan havada yaşanacak bir kaza, yani iki uçağın çarpışması veya iki hava aracının çarpışması ya da sabotaj ya da herhangi bir saldırı..."
Emekli asker Kazım Dalkıran 3 ihtimal üzerinde durdu. İşte o detaylar;
"Bu uçakta gördüğüm kadarıyla, içeriden bir patlama nedeniyle uçağın kuyruk bölümü kopmuş olabilir. İki, çok nadir olmakla beraber çok ters yapılan bir depresyon yani havadaki türbülans dediğimiz nedenle uçağın çok büyük bir rezonansa girmesi ve bu bölümünün uçaktan ayrılması durumu söz konusu olabilir.
Gördüğüm kadarıyla hava açık yani orada bir yıldırım düşmesine sebep olabilecek bir durum, hava durumu gözükmüyor. Hava şartlarının oraj dediğimiz hava durumunun olması durumunda söz konusu olabilir. Bir yıldırım çarpması sonucunda uçağın herhangi bir parçasının hata görmesi. Ancak burada görünen havada böyle bir yıldırım çarpması olabilecek bir hava durumu en azından görüntünün olduğu yükseklikte, çekilen görüntünün olduğu yükseklikte görünmüyor.
3 İHTİMAL VAR
Burada türbülans olması durumu ise şu şekilde, uçağın normalde seyir süresi, seyir ettiği esnada hiç beklenmedik bir anda belki dikkat edersiniz böyle şeylere. Dolayısıyla bir şekilde eğer uçakta bir tehlikeli bölgeye girdiği zaman normal hava yolları uçuklarında uyarırlar, koltuklarınızda oturun ve emniyet kemerlerinize bağlı olsun. Bu esnada da çok aşırı bir rezonans sarsıntısı olduğunu, uçağın parçalarının farklı hareket ettiğini görürsünüz. Dolayısıyla bunu gördüğünüzde yapılacak şey şudur, uçağın süresini düşürmektedir. Dolayısıyla bu olursa bir şekilde türbülanstan uçak kurtarılabilir. Ama eğer uçak süresi düşürülerek o türbülans bölgesinden çıkamazsa uçak hava şartları aşırı türbülans nedeniyle diğer bir alternatif ise; birincisinde içerde bir patlama olabilir, ikincisinde çok aşırı bir türbülans uçağın süresi dolayısıyla, üçüncüsü de dışarıdan bir tepki söz konusu olabilir.
DIŞARIDAN BİR TEPKİ OLABİLİR
Sınır bölgelerinde tanımlanmayan uçaklar otomatik olarak ateşleme durumunda olan bazı hava savunma sistemleri olabilir. Bu hava savunma sistemleri nedeniyle farkında olmadan bir ateşleme söz konusu olabilir. Bunun daha önce bir Azerbaycan uçağının farkında olmadan ateşlenen bir hava savunma o şekilde ifade edilmişti. Hava savunma sistemi ile vuruldu ve düştü. Daha sonra yapılan incelemede anlaşılmıştı. Biz burada tabii Milli Savunma Bakanlığımızdan gelecek açıklamaları beklememiz gerekiyor.
Terör ve Güvenlik Uzmanı İbrahim Keleş;
"Tabi ihtimaller biraz evvel diğer konuğumuzun da anlattığı konuların hepsine ben de katılıyorum. Yani hava şartları diyoruz, pilotaj hatası veya teknik hatalar olabilir. Bir de çok söylememeye çalıştığım ve o konuda biraz cimri davrandığım dışarıdan bir müdahale ihtimali de zayıf da olsa öyle bir ihtimalle söz konusu olabilir. Ama tüm bunların doğruluğunu biz ne zaman öğreneceğiz veya kim söyleyecek bize bunları, bu şüphelerimizi kim giderecek? Bir kere böyle bir uçak düşmesi sonucunda ilk saatlerde Gürcistan'la irtibata geçilmiş, ilk dakikalarda. Gürcistan Türkiye ile irtibatta ve biz de bu uçağı takip edebiliyoruz rotasına üzerinde. Radarda görünürlüğü kayboluyor ve yetkili makamlarda birbiriyle irtibata geçiyorlar. Şimdi bu aşamadan sonra ne olacak? İlk Gürcü yetkililer gitmiş, sonra şu anda belki bizimkiler de varmışlardır. Orada Türkiye'nin bu kapasitesi daha yeterli. Önce bir arama kurtarma, sonra da kaza-kırım ekibi ortaya, devreye girecek. Çünkü bu uçakların düşmesiyle ilgili kaza-kırım ekibinin görevlendirmesi hemen yapılır. Ve onlar düşüş sebepleri üzerinde çalışmaya başlar.
Kayseri olma ihtimali ben de kuvvetli buluyorum. Çünkü orada bu nakliye uçaklarının da bulunduğu büyük bir üs var. Bir de hareket sahasına haritadan bakarsak, Ermenistan hava sahasını kullanmıyor uçağımız. Doğrudan Azerbaycan hava sahası, sonra Gürcistan hava sahasından Türk hava sahasına girecekti. Rota buradan da muhtemelen Kayseri'ye gidecekti. Taşıdığı personelin de komando olduğunu biz Cumartesi günkü törenlerde gördük. Komandolarımız vardı. Orada resmi geçitti. Onlar geçtiler."
