Meclis, Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerindeki görüşmelerini tamamlıyor. 40 maddelik kanunda yapılacak değişiklikler konusunda bugün TBMM Genel Kurulu 17. Maddeden itibaren görüşmelere başladı.
Haberfokus'un haberine göre, kanun görüşmeleri 12 Ekim gecesi yada 13 Ekim’de tamamlanacak ve Genel Kurulda geçerek yasalaşacak.
Kanun yasalaşmasının ardından yürürlüğe girecek. İnternet haber sitelerinin resmi ilan almasına ilişkin düzenlemeler ise 1 Ocak 2023’te uygulanacak.
Teklifle, internet haber siteleri süreli yayın kapsamına alınacak. Basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığına yapılacak, resmi nitelikte kimlik belgesi olarak kabul edilecek.
Basın kartı talep edenlerde, 18 yaşını bitirmesi, en az lise veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması şartı aranacak.
Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak amacıyla ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Resmi ilanlar, şartları Basın İlan Kurumu Genel Kurulunca belirlenecek internet haber sitelerinde de yayımlanacak.
İhaleler, işin yapılacağı yerde çıkan bir gazetenin yanı sıra bir internet haber sitesinde de duyurulabilecek.
Milli İstihbarat Teşkilatının faaliyetleri ve personeline yönelik suç teşkil eden içerikler katalog suçlar kapsamına alınacak.
BASIN KANUNUNDA NELER VAR?
4471 sayılı Kanun Teklifi’nin içeriğinde ise şu düzenlemeler yer alacak
• İnternet haber sitesinin, basın kartının, basın kartı verilecek medya mensuplarının, enformasyon görevlilerinin ve basın kartı başvurularını değerlendirecek Komisyonun tanımının yapılması,
• Basın kartı talep eden medya mensuplarının ve enformasyon görevlilerinin ilgili Kanun
kapsamına dâhil edilmesi,
• İnternet haber sitelerinin süreli yayın tanımı kapsamına alınması ile eser sahibi tanımının
genişletilmesi,
• İnternet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi,
iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresi kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve “iletişim” başlığı altında bulundurulması,
• İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ve sonraki güncelleme
tarihlerinin, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilmesi ile bu içeriklerden
doğacak sorumluluklar açısından tarih tespitinin mümkün hale getirilmesi,
• Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresinin de gösterilmesi ile basın duyurularının
ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının hızlı ve etkin bir şekilde tebliğinin sağlanması,
söz konusu beyannamelerin Cumhuriyet Başsavcılıkları yerine Basın İlan Kurumuna verilmesi,
• Beyanname ve eklerinin gerekli veya gerçek bilgileri içermemesi veya yayın sahibinin veya
temsilcisinin veya sorumlu müdürün belirlenen şartlara sahip olmaması halinde Basın İlan Kurumunun beyannamenin verilmesinden itibaren iki hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini yayın sahibinden istemesi,
• Düzeltme veya eksikliğin giderilmesi isteminin tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde gereğinin
yerine getirilmemesi halinde, Basın İlan Kurumu tarafından İstanbul Asliye Ceza Mahkemesinden
yayımın durdurulmasını talep edebilmesi,
• Verilen süre içerisinde eksikliklerin giderilmemesi ya da gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmemesi
halinde, öngörülen usul çerçevesinde haber sitesi vasfının kazanılmaması,
• İnternet haber siteleri için yayın durdurma müeyyidesinin uygulanmaması,
• İnternet haber sitelerinin yayınladıkları içerikleri doğruluğu, bütünlüğü ve erişilebilirliği
sağlanmış şekilde iki yıl süre ile muhafaza etmeye ve gerektiğinde talep eden yetkili mercilere teslim
etme zorunluluğu, yayının herhangi bir şekilde soruşturma veya kovuşturma konusu yapılması halinde, bu işlemlerin sonuçlandığının yetkili mercilerce ilgili internet haber sitesine bildirilmesine kadar soruşturma veya kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunluluğu, teslim ve muhafaza yükümlülüğüne uymayan internet haber siteleri için müeyyide getirilmesi,
• İnternet haber sitelerinde cevap ve düzeltme haklarının açık bir şekilde teminat altına alınması ve
içeriğin yayından çıkarılması ile erişimin engellenmesi durumlarında da düzeltme ve cevap metninin
bir hafta süre ile yayınlanmaya devam edilmesi,
• Günlük süreli yayınlar ve diğer basılmış eserler yönünden dava açma süreleri ve bu sürelerin
ne zaman başlayacağına ilişkin hükümlerin kapsamına internet haber sitelerinin alınması suretiyle
belirsizliklerin giderilmesi,
• Basın kartı başvurusunun İletişim Başkanlığına yapılması, basın kartının basın ve ifade
özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartının kimlere verileceğinin ve basın kartı verilecek
kişilerde aranacak şartların kanunla düzenlenmesi,
• Basın kartı verilecek yabancı medya mensuplarında aranacak şartların düzenlenmesi ile basın
kartı alım işlemlerinde karşılıklılık esasının gözetilmesi,
• Basın kartı başvurularını değerlendirecek Komisyonun kimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı,
görev süresi ile Komisyonun başvuru sahibinin niteliklerini, mesleki çalışmalarını, eserlerini, ödüllerini
değerlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağını takdir edeceği,
• Basın kartı sahibinin sahip olması gereken nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması halinde
Başkanlıkça; basın kartı sahibinin basın ahlâk esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması
halinde ise basın kartlarının Komisyon kararıyla iptali,
• Basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basın ahlâk esaslarına aykırı
faaliyet ve davranışlarda bulunması neticesinde iptal edilmesi halinde ise beş yıl boyunca yeniden
basın kartı düzenlenmemesi; adli sicil kaydında basın kartı verilmesine engel bir suçtan mahkûmiyeti
bulunan kişilere bu mahkûmiyetleri adli sicil kaydından silinmedikçe veya yasaklanmış hakların geri
verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmemesi,
• Basın kartlarının şeklinin, medya kuruluşlarında aranacak şartların, kontenjanların, çalışma
ve karar alma usullerinin, başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgelerin Başkanlık tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenmesi,
• Kanunda yapılan değişikliklere ilgili tarafların uyumu için 3 aylık süre öngörülmesi, Cumhuriyet
Başsavcılıklarında bulunan kayıtların, bu konuda görev yapan Basın İlan Kurumuna verilmesi,
• Basın İlan Kurumu Genel Kurulu üye sayısının 36’dan 42’ye çıkarılması; Anadolu Gazete
Sahipleri temsilcileri seçiminin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı yerine Basın İlan Kurumu
Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmesi, her ayın sonunda resmî ilan ve reklam verilebilecek
olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi Kurumun
internet siteleri üzerinden duyurması,
• Basın İlan Kurumu aracılığıyla internet haber sitelerinde resmî ilan ve reklamların
yayınlatılabilmesine imkân sağlanması, bu ilanların kopyalanması veya ticari faaliyete konu edilmesi
durumlarına dair usul ve esasların tespit edilmesi için Genel Kurula yetki verilmesi, kamuya ait ilanlara
vatandaşların tek merkezden kolayca ulaşabilmesi için Basın İlan Kurumu İlan Portalı’na hukuki statü
kazandırılması,
Müeyyide uygulanan gazete, dergi ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercii
konusunda tereddütlerin giderilmesi amacıyla başvurulacak mahkeme yeri, Kurum Genel Müdürlüğünün
bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli asliye hukuk hâkimliği olarak değiştirilmesi ve basit yargılama
usulünün getirilmesi,
• İnternet haber sitelerinde resmî ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar, yerine
getirmesi gereken sorumluluklar ile yayına ilişkin usul ve esasların Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren Kurum Genel Kurulu tarafından yönetmelikle 6 ay içinde düzenlenmesi,
• İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki taşınır, taşınmaz satışlarının gazete yoluyla ilan edilip
edilemeyeceğinin takdir yetkisi icra memurluklarının tasarrufuna bırakılması, icra memurları tarafından
ifa edilen bu yetkiden kaynaklanan uygulamalardaki farklılıkların giderilmesi ile bu ilanların internet
haber sitelerinde de yayınlatılması;
• Elektronik satış portalı ve Basın İlan Kurumu İlan Portalı’nda yapılacak ilanın, artırmanın
bitimine kadar erişime açık tutulması,
• Toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasına kadar olan satışlarda gazete veya internet haber
sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar
verilmesi,
• Toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasının üzerinde ve 2 milyon Türk lirasının altında
olanların, satışın yapılacağı yerde yayınlanan resmî ilan yayınlama hakkını haiz bir yerel gazetede veya
bir internet haber sitesinde ilan edilmesi,
• Toplam muhammen bedeli 2 milyon Türk lirası ve üzerinde olanlar ise bir internet haber sitesinde
veya yurt genelinde dağıtılıp satışa sunulan ve ilan talebi tarihinde günlük fiili satışı 50 bin adedin
üzerinde olan resmî ilan yayınlama hakkını haiz bir gazetede yayınlatılması,
• Gazete veya internet haber sitesinde yayınlanacak resmî ilanların eş zamanlı olarak Basın İlan
Kurumu İlan Portalı’nda duyurulması,
• Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu
düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak
şekilde alenen yaymanın suç olarak düzenlenmesi, bu suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle
veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinin cezada artırım sebebi olarak düzenlenmesi,
• Erişim Sağlayıcıları Birliğinin görev ve yetki alanının yeniden düzenlenmesi, Birliğin tüzükle
belirlenen farklı faaliyet alanlarında çalışması neticesinde elde edeceği gelirlerin ya da Birliğe faaliyet
alanlarında kullanılmak üzere yapılacak bağışların gelir olarak kabul edilmesi,
• Erişim Sağlayıcıları Birliğinin, kendisine gelen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin
engellenmesine yönelik mahkeme kararlarını ilgili içerik veya yer sağlayıcılarına elektronik posta
yoluyla bildirim yapabilmesi,
• İnternetin dağınık ve dinamik yapısı nedeniyle içerik veya yer sağlayıcının nerede bulunduğunun
tespitinde yaşanan sorunların, bu sorunlara bağlı olarak ortaya çıkan yetki tartışmasının giderilmesi
ile katalog suçlarla daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yurt içi yurt dışı ayrımının kaldırılarak
Başkanın engelleme yetkisinde yeknesaklık sağlanması,
• Sosyal ağ sağlayıcıların bağımsız ve tarafsız bir şekilde kullanıcılara eşit hizmet verme yönündeki
politikalarının başlık etiketleri, öne çıkarılan/erişimi azaltılan içeriklere ilişkin algoritmalarının
raporlara yansıtılması ve reklam kütüphanesi oluşturmak suretiyle şeffaflığın artırılması,
• Başkan tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının sosyal
ağ sağlayıcılar tarafından yerine getirilmemesi durumuna dair ilave yaptırımlar öngörülmesi,
• Reklam yasağı kararının etkin bir şekilde uygulanabilmesi amacıyla reklam yasağına aykırı
davranan Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilere idari yaptırım uygulanması,
• Temsilci belirlemiş olan sosyal ağ sağlayıcının bu Kanunla getirilen yükümlülükleri 6 ay içinde
tamamlamaması için geçiş düzenlemesi yapılması,
• Türkiye’de yerleşik olmamakla birlikte, yurtdışından internet üzerinden sunulan şebekeler üstü
(Over The Top (OTT) - İnternet Tabanlı) sesli, yazılı ve görsel iletişim hizmetlerine ilişkin gerekli
düzenlemeleri yapma ve ilgili tedbirleri alma hususunda yetki verilmesi, şebekeler üstü hizmet
sağlayıcıların öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde yaptırım uygulanması,