Merhabalar:
Bu hafta sizlere ünlü Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ hanımefendinin eski Türk devletlerine ait olan ve halen de Orta Asya’da devam eden bir bayram ve gelenek olan Nardugan hakkındaki bilgilerini paylaşmak istiyorum.
Daha doğrusu olayın özünü Muazzez İlmiye Çağ’ın kendi kaleminden okuyalım. Herkese sevgi ve güzellik dolu günler dileyerek yüreklerimizi ünlü Sümerolog’a çevirelim.
Bolluk, bereket ve güzellikler bizimle olsun. Yılsonu yaklaşıyor.
Türklerde çam süsleme geleneği. Türklerin, tek Tanrılı dinlere girmesinden önceki inançlara göre, yeryüzünün tam ortasında bir akçam ağacı bulunuyor. Buna hayat ağacı diyorlar. Bu ağacı imge olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebilirsiniz.
Türklerde güneş çok önemli, İnançlara göre gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22’Aralık’ta gece gündüzle savaşıyor. Uzun bir savaştan sonra gün geceyi yenerek utku kazanıyor.
İşte bu güneşin utkusu, yeniden doğuşu, Türkler büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutluyorlar. Güneşin yeniden doğuşu, bir yeni doğum olarak algılanıyor.
Bayramın adı NARDUGAN
(nar=güneş,tugan,dugan=doğan) Doğan güneş.
Güneşi geri ver diye Tanrı Ülgen’e dualar ediyorlar. Duaları Tanrıya gitsin diye ağacın altına armağanlar koyuyorlar; dallarına alacalı ipler bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar Tanrıdan…
Bu bayram için, evler temizleniyor. Ağacın çevresinde yırlak (Ezgi, türkü, nağme, şiir bir folklor türü) söyleyip oyunlar oynuyorlar. Yaşlılar, büyükbabalar, nineler göremeye gidiliyor; bir araya gelerek birlikte yiyip içiliyor. Yedikleri; yaş ve kuru meyveler, özel yemek ve şekerleme… Bayram yakınlarla bir araya gelerek kutlanırsa ömür çoğalır, uğur getirirmiş.
Akçam ağacı yalnız Orta Asya’da yetişiyormuş. Araplar bu ağacı bilmezlermiş, bu yüzden olayın, Türklerden Hıristiyanlara geçtiği, bunu da Hunların Avrupa’ya gelişlerinden sonra onlardan görerek aldıkları söyleniyor. İsa’nın doğumu ile hiçbir ilgisi yok.
“Doğum, güneşin yeniden doğuşu”
Sümerolog
Muazzez İlmiye Çığ
Nardugan, Moğol dilindeki Nar (Güneş),Türk dilindeki Tugan (Doğan) sözcüklerinden oluşmuş. Tatarlar bu bayrama Koyaş Tuğa yani Güneş Doğan günü derlermiş.
Hepinizin NARDUGAN BAYRAMI kutlu olsun.
Mail:
