Adapazarı, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ve Milli Mücadele yıllarında, 1918-1921 yılları arasında Yunan işgali altında büyük acılar çekmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın (30 Ekim 1918) ardından Anadolu’nun birçok bölgesinde olduğu gibi Adapazarı da düşman işgaliyle karşı karşıya kalmıştır. Yunan ordusu ve onlara destek veren yerel Ermeni çeteler, Türk halkına karşı baskı, zulüm ve katliamlar gerçekleştirmiştir. Tarihi Orhan Gazi Camii meydanında, Türk halkı kendi topraklarında etnik kimlikleri nedeniyle acımasız muamelelere maruz kalmış, adeta bir soykırım yaşanmıştır. Evler yakılmış, masum insanlar öldürülmüş, kadınlar ve çocuklar dahil binlerce kişi gözyaşı ve kan içinde bırakılmıştır. Bu dönemde yaşanan acılar, Adapazarı halkının ve Türk ulusunun kolektif hafızasında derin izler bırakmış, asla unutulmamıştır.
Kurtuluş Mücadelesi ve Zafer
Türk milleti, işgalcilere karşı topyekûn bir mücadele başlatmış ve Kurtuluş Savaşı’yla bağımsızlığını geri kazanmıştır. Adapazarı’nın kurtuluşu, bu destansı mücadelenin en önemli sayfalarından biridir. 21 Haziran 1921 sabahı, Kocaeli Grubu Komutanı Köprülü Kazım Özalp Albay liderliğindeki Türk askeri birlikleri, Adapazarı’nı Yunan işgalinden kurtarmıştır. Bu zafer, yalnızca bir şehrin kurtuluşu değil, aynı zamanda Türk milletinin bağımsızlık iradesinin bir sembolü olmuştur. Ankara Hükümeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde, Türk ordusu düşmanı denize dökerek Anadolu topraklarını yeniden egemenliğine almıştır.
Kahramanlar ve Liderler
Adapazarı’nın kurtuluşunda silahıyla, canıyla mücadele eden kahramanlar, Türk milletinin bağımsızlık aşkını temsil eder. Bu mücadelede öne çıkan isimlerden biri, 6 Nisan 1921 tarihinde Ankara Hükümeti tarafından Kocaeli Grubu Komutanı olarak atanan Köprülü Kazım Özalp Albay’dır. Kendisi, Adapazarı ve İzmit’in Yunan işgalinden kurtarılması görevini üstlenmiş ve 21 Haziran 1921’de Adapazarı’nın özgürlüğe kavuşmasını sağlayan askeri birliğin komutanlığını yapmıştır. Onun liderliği, disiplini ve kararlılığı, zaferin kazanılmasında kilit rol oynamıştır.
Köprülü Kazım Özalp Albay’ın yanı sıra, yerel halkın da desteğiyle mücadele eden kahramanlar unutulmamalıdır. Halit Molla, Kazım Kaptan ve İpsiz Recep gibi isimler, cesaretleri ve fedakârlıklarıyla Adapazarı’nın kurtuluşunda önemli roller üstlenmiştir. Halit Molla, yerel direnişin örgütlenmesinde öncülük ederken; Kazım Kaptan, stratejik hamleleriyle düşmana karşı üstünlük sağlanmasına katkıda bulunmuştur. İpsiz Recep ise cesareti ve kararlılığıyla halk arasında bir efsane haline gelmiştir. Bu kahramanların her biri, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde sarsılmaz birer sembol olarak anılmayı hak etmektedir.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Mirası
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, ebedi liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesi, bugün hâlâ barış ve huzurun temel taşıdır. Ancak, günümüzde Türkiye’nin komşu ülkelerinde süren çatışmalar, bu ilkenin önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Irak, Suriye, Rusya-Ukrayna ve İsrail-Filistin arasındaki çatışmalarda masum siviller hayatını kaybetmekte, özellikle Gazze’de yaşanan insanlık dramı dünya tarafından adeta seyredilmektedir. Adapazarı’nın işgalden kurtuluş mücadelesi, barışın ve bağımsızlığın ne kadar kıymetli olduğunu hatırlatır. Türk milleti, tarih boyunca olduğu gibi bugün de barışın ve adaletin savunucusu olmaya devam etmektedir.
104. Yıl Dönümü Kutlamaları
Adapazarı’nın düşman işgalinden kurtuluşunun 104. yıl dönümü, 21 Haziran 2025 Cumartesi günü düzenlenecek etkinliklerle coşkuyla kutlanacak. Bu etkinlikler, hem tarihî zaferi anmak hem de kahramanların fedakârlıklarını gelecek nesillere aktarmak için önemli bir fırsat sunacak. Törenler, Orhan Gazi Camii meydanında başlayacak ve çeşitli kültürel etkinlikler, anma programları ve sergilerle devam edecek. Adapazarı halkı, bu anlamlı günde bir araya gelerek hem geçmişe saygı duruşunda bulunacak hem de birlik ve beraberlik ruhunu pekiştirecektir.
İşte o kurtuluş kahramanlarımız!
Adapazarı’nın kurtuluşu, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin bir özeti niteliğindedir. Köprülü Kazım Özalp Albay, Halit Molla, Kazım Kaptan, İpsiz Recep ve daha nice isimsiz kahramanın cesareti, bugün hâlâ bizlere ilham vermektedir. Onların aziz hatıralarını saygı ve minnetle anarken, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde kazanılan bu zaferin, Türk milletinin bağımsızlığına olan sarsılmaz inancını yansıttığını bir kez daha hatırlıyoruz. Adapazarı, 104 yıl önce olduğu gibi bugün de özgürlüğün ve direnişin sembolü olarak dimdik ayakta durmaktadır.
